Nederlandse fietscultuur voorgedragen voor lijst nationaal immaterieel erfgoed

Staatssecretaris Van Veldhoven (Infrastructuur en Waterstaat): ‘Vandaag openen we in Utrecht de grootste fietsenstalling ter wereld! Een feestelijk en belangrijk moment, want het aantal reizigers groeit en blijft groeien. Vanaf vandaag kunnen in Utrecht weer duizenden reizigers extra hun fiets vlakbij hun perron kwijt. De afgelopen jaren bouwden we het aantal fietsparkeerplekken in Nederland al uit van 200.000 naar 490.000. En we zijn zeker nog niet klaar; met het extra geld dat het kabinet hiervoor uittrekt komen er nog veel meer plekken op drukke stations door het hele land.’

Fietsland bij uitstek

Uit onderzoek van het Sociaal Cultureel Planbureau blijkt dat fietsen onderdeel uitmaakt van de Nederlandse Identiteit. Alle Nederlanders samen fietsen zo’n 15 miljard kilometer per jaar. Daarmee is fietsen goed voor ruim een kwart van onze verplaatsingen. Zulke hoge gebruikscijfers vragen om creatieve oplossingen. Zo bouwen we in Nederland enorme fietsgarages en heuse ‘fietsflats’ om al die fietsen een plekje te geven. Met als absoluut kroonjuweel de grootste fietsenstalling ter wereld bij Station Utrecht Centraal.

Victor Everhardt, wethouder Stationsgebied Utrecht: ‘Fietsen zit in de genen van de Utrechter. Zo had Utrecht al in 1885 het eerste fietspad van Nederland. Utrecht wil een mooie, gezonde, leefbare stad zijn én blijven. Daarom zetten we in op de fiets als gezond en duurzaam vervoersmiddel in een groeiende stad. De grootste fietsenstalling ter wereld past daar uitstekend bij. Ik ben er trots op dat wij deze in het Utrechtse stationsgebied hebben.’

De grootste fietsenstalling ter wereld

De gemeente Utrecht, Prorail en NS realiseren en beheren gezamenlijk de fietsenstalling Stationsplein in Utrecht. Naast 12.500 parkeerplekken biedt de stalling ruimte aan 1.000 OV fietsen. De stalling is 24/7 open en gebruikers kunnen hun fiets elke eerste 24 uur gratis stallen. Verder bestaat de stalling uit drie verdiepingen en gaat er een doorgaand fietspad door de stalling zodat je aan twee kanten in en uit de stalling kunt fietsen. Een digitaal verwijssysteem helpt de fietsers makkelijk vrije plekken te vinden. Vanuit de stalling zijn reizigers zo op het perron. Utrecht Centraal is daarmee echt een mulitimodaal OV-knooppunt.

Maak fietsen nóg aantrekkelijker

Het treinverkeer groeit de komende jaren met circa dertig procent. Dat merken gemeente Utrecht, ProRail en NS elke dag. Om fietsen van en naar stations nog aantrekkelijker en makkelijker te maken wordt fors geïnvesteerd in fietsvoorzieningen bij stations. De grootste fietsenstalling ter wereld is daar een mooi voorbeeld van. Tot nu toe zijn er rond Utrecht Centraal in totaal 22.000 openbare plaatsen. De partners onderzoeken uitbreidingsmogelijkheden om aan de groei van het fietsgebruik tegemoet te kunnen komen.

Roger van Boxtel, president-directeur NS: ‘Hoe drukker onze binnensteden worden, hoe relevanter de combinatie van fiets en trein wordt. Want trein en fiets zijn beste vrienden en vullen elkaar perfect aan. De helft van de treinreizigers komt met de fiets naar station en de groei van onze OV-fiets is overweldigend. De fiets kent in Nederland geen nadelen, mits je 'm maar goed kunt stallen. Deze 5.000 extra plekken helpen daarbij. Zo helpen we nog meer mensen om met het openbaar vervoer te reizen.’

Ans Rietstra, directeur Projecten ProRail:  ‘Al twintig jaar vernieuwen we stallingen en breiden we ze uit. Met de toenemende druk op de felbegeerde ruimte rondom stations wordt dat steeds lastiger. Maar een stalling als deze in Utrecht laat zien dat ons dat nog steeds lukt; we blijven het fietsgebruik naar stations stimuleren! Een duurzamer combinatie is niet denkbaar.’

Meer informatie www.jefietswilnooitmeeranders.nl

Over de grootste fietsenstalling ter wereld

De fietsenstalling Stationsplein in Utrecht biedt plek aan 12.500 fietsen en is daarmee de grootste ter wereld. De gemeente Utrecht, ProRail en NS realiseren en beheren gezamenlijk de stalling Stationsplein. De drie partijen zorgen samen voor een bereikbaar en toegankelijk station met aantrekkelijke, veilige en beter benutte fietsenstallingen rondom Utrecht.

• 12.500 plekken
• 1.000 OV-fietsen
• Veilig, droog en dichtbij station Utrecht Centraal
• 24/7 open
• De eerste 24 uur gratis stallen
• Inchecken met je OV-chipkaart
• Uniek: de enige bewaakte stalling in Utrecht waarin je mag fietsen  met een doorgaand  fietspad, zodat je aan twee kanten in en uit kunt fietsen
• Eenrichtingsverkeer voor fietsers, waarbij fietsers 15 km per uur fietsen in verband met veiligheid
• Drie verdiepingen; de onderste en bovenste verdieping (niveau +1 en -1) zijn voor dagstallers en de begane grond (niveau 0) is voor abonnementhouders. Vanuit de fietsenstalling kun je makkelijk naar de perrons of de stationshal richting Hoog Catharijne of bus
• Een speciale ruimte voor fietsen met licht afwijkend model, zoals kratfietsen en fietsen met breed stuur. Sterk afwijkende fietsen, zoals bakfietsen, kunnen de eerste 24 uur gratis gestald worden in de andere stalling bij Utrecht Centraal, namelijk de Sijpesteijnstalling.
• Een Fiets & Servicepunt voor onder andere reparaties, onderhoud, onderdelen en accessoires
• Toezicht door Servicemedwerkers, die erop toezien dat er juist gestald wordt en fietsen niet langer dan 28 dagen blijven staan
• Het digitale verwijssysteem ‘p-route fiets’ wijst fietsers de weg naar vrije plekken.
• Utrecht was de eerste stad waar fietsers via digitale borden (op straat, in zes fietsenstallingen én via een app) worden verwezen naar vrije ruimte. Dit systeem helpt de beheerders ook bij handhaving
• De realisatie is een samenwerking van de Gemeente Utrecht, ProRail en NS. Deze drie partijen en het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat hebben qua middelen en inzet geïnvesteerd in de stalling.
• De gemeente Utrecht is namens de partijen opdrachtgever voor de bouw van de stalling en eigenaar van het grootste deel van de stalling. NS is eigenaar van de voormalige Noorderstalling dat nu een onderdeel van de Stationspleinstalling is. De gemeente, ProRail en NS hebben duidelijke afspraken over wie wat beheert en onderhoudt; De financiering hiervan is voor 50% voor ProRail en 50% voor de gemeente.
• Kosten: alle partijen (Gemeente Utrecht, NS, ProRail, het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat) hebben geïnvesteerd in deze stalling. Zowel in middelen als in inzet van medewerkers. De Stationspleinstalling kost - exclusief fasering en raakvlakken en de inbouw van het fietsverwijssysteem - ruim € 30 miljoen. Hiervan heeft ProRail 60%, het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat 20% (via Beter Benutten) en de gemeente Utrecht 20% betaald. Totaal hebben deze partijen aan stallingen in het Stationsgebied ruim € 50 miljoen bijgedragen.
• De bezettingsgraad in het 1e deel was op maandag, woensdag en vrijdag tussen de 80 en 90%. Op dinsdag en donderdag stond de stalling vaak helemaal vol. Door de opening van het 2e deel komen er 5.000 extra fietsparkeerplekken bij
• Er werken ongeveer 40 medewerkers in de stalling, waarvan een deel medewerkers zijn met een afstand tot de arbeidsmarkt
• Reizigers geven de stalling met het eerste 24 uur gratis aanbod een dikke 8
• Reizigers die de trein moeten halen, parkeren het liefst op verdieping -1. Reizigers die in de omgeving van het station werken, parkeren bij voorkeur op verdieping +1
• Banden plakken en banden verwisselen zijn de meest gevraagde reparaties in de Fiets & Service
• Per week werden er in 2018 6.000 OV-fiets ritten vanuit de Stationspleinstalling gemaakt
• In de NS-app kan de reiziger checken of, en hoeveel OV-fietsen beschikbaar zijn
• Start bouw: november 2014. Oplevering eerste deel (6.000 plekken): augustus 2017 en in oktober 2017: (totaal 7.500 door 1.500 plekken erbij). Oplevering en opening tweede deel (totaal 12.500 plekken door extra 5.000 plekken erbij): augustus 2019.
• In totaal 161 digitale verwijsborden in de stalling.
• De stalling heeft na de oplevering van het eerste deel  al meerdere prijzen heeft gewonnen, onder meer De Betonprijs 2017, Jury winnaar van de Architizer A+ Awards 2018 in de categorie Transport, genomineerd voor de nationale staalprijs 2018 en genomineerd voor de Dutch Design Awards 2019 in de categorie habitat. Tevens staat de stalling op de cover van het Architectuurjaarboek 2018/2019.
• Ontwerpteam:
  • Architect: Ector Hoogstad Architecten
  • Aannemer: BAM
  • Constructeur: Royal HaskoningDHV
• Overige partijen:
  • Bouwfysica: DGMR
  • Installatie adviseur: Royal HaskoningDHV
  • Lichtadvies: ARUP
  • Bouwdirectie: BBN
  • Landschapsarchitect voor het bovengelegen plein: Buro Sant en Co

Bouwfeiten

• Bruto vloeroppervlak van alleen de stalling is 21.373 m2
• Damwanden 10.000 m2
• Heipalen 25.000 m
• Grondverzet 51.000 m3
• Beton 17.500 m3
• Wapening 2.615 ton
• Prefab kolommen 232 stuks
• Prefab trappen en bordessen 52 stuks
• HSB wanden 2.227 m2
• Metalen cassettes 4.389 m2
• Houten latten tegen wand 4.035 m2
• Dekvloeren 16.000 m2
• Kunststof vloerafwerking 16.000 m2
• 3 glazen huisjes met trapportalen