Ontwerp Afsluitdijk toegelicht
23 april 2018 - Innovatieve betonnen blokken. Spuien als het kan, pompen als het moet. Een coupure voor de Vismigratierivier. Slechts een greep uit de vernieuwingen die de Afsluitdijk de komende jaren ondergaat. Eind 2018 start Rijkswaterstaat ermee. Samen met aannemerscombinatie Levvel, een consortium van Van Oord, BAM en Rebel. Maandag 23 april presenteerden Rijkswaterstaat en Levvel de ontwerpen aan de media en aan een grote groep stakeholders die de afgelopen jaren nauw betrokken zijn geweest bij de planvorming.
Dijkversterking
Aan de kant van de Waddenzee wordt de dijk verhoogd en met een nieuwe bekleding versterkt. Levvel gebruikt daarvoor innovatieve en speciaal voor de Afsluitdijk ontwikkelde betonnen elementen, de zogenoemde Levvel-blocs. Deze blokken wegen circa 6500 kg per stuk, zijn zeer sterk, hebben een golf-remmende werking en zijn eenvoudig te plaatsen. Er worden in Harlingen zo’n 100 blokken per dag in een volledig geautomatiseerd proces geproduceerd en per schip naar de dijk vervoerd. Vanaf een kraanponton worden in totaal zo’n 75.000 Levvel-blocs geplaatst. Door zijn symmetrie en regelmatige plaatsingswijze geeft het blok een rustig beeld dat het strakke, autonome karakter van de dijk versterkt. Om het achterland te beschermen tegen de kracht van het water worden ook de spuisluizen versterkt en twee stormvloedkeringen gebouwd.
Spuien als het kan, pompen als het moet
Het sluiscomplex bij Den Oever wordt uitgebreid met nieuwe spuisluizen in de tusseneilanden. Zo kan meer water worden afgevoerd naar de Waddenzee dat via de IJssel het IJsselmeer instroomt. Bij een hoge waterstand in de Waddenzee is spuien niet mogelijk. Daarom bouwt Levvel in Den Oever ook twee grote pompgemalen. De pompen hebben een zeer laag energieverbruik en zijn visvriendelijk. De energie voor de pompen wordt op duurzame wijze opgewekt met 2,7 ha zonnepanelen bij Den Oever. Met de maatregelen zorgen Rijkswaterstaat en Levvel ervoor dat de Afsluitdijk tot ten minste 2050 weer bestand is tegen de kracht van het water.
Coupure voor Vismigratierivier
Om de verbinding tussen de Waddenzee en het IJsselmeer te herstellen voor trekvissen legt De Nieuwe Afsluitdijk (een samenwerking tussen de provincies Fryslân en Noord-Holland en de gemeenten Súdwest-Fryslân, Hollands Kroon en Harlingen) een Vismigratierivier aan, een 4 kilometer lange vispassage met daaromheen een ecologisch gebied dat toegankelijk is voor bezoekers. Levvel realiseert de opening in de Afsluitdijk voor de Vismigratierivier.
Arbeidsplaatsen in de regio
De Afsluitdijk is grotendeels met mankracht gebouwd. De basaltblokken werden steen voor steen op hun plek gelegd, daarbij waren destijds zo’n 5.000 arbeiders betrokken. Ook nú zal het werk aan de Afsluitdijk voor werkgelegenheid zorgen. In de piekperiode zullen circa 800 mensen op en rond de Afsluitdijk werkzaam zijn. Levvel creëert duurzame werkgelegenheid door naar verwachting 100 arbeidsplekken in te vullen met mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt (werkzoekenden).
Beleef de Afsluitdijk
De Afsluitdijk is een noodzakelijk bouwwerk: een beschermende waterkering en een verbinding tussen twee provincies. Tegelijk is het een uniek gebied dat veel wordt bezocht door toeristen. Om bezoekers beter te faciliteren heeft De Nieuwe Afsluitdijk een aantal initiatieven genomen die Rijkswaterstaat meenam in de opdracht aan Levvel. Zo komt er een extra fietspad aan de kant van de Waddenzee, over de gehele dijk. De ruimte rond het karakteristieke Monument van Dudok wordt verbeterd en beter toegankelijk gemaakt voor het publiek. De huidige voetgangersbrug wordt verplaatst waardoor het verticale karakter van het monument (uniek op de dijk) wordt versterkt. Bij Kornwerderzand loopt straks een nieuwe wandelroute waar voetgangers naar de vismigratierivier kunnen wandelen.
De ontwikkelingen volgen?
De Nieuwe Afsluitdijk ontwikkelde ook het Afsluitdijk Wadden Center, dat in maart van dit jaar door minister Cora van Nieuwenhuizen en de Friese gedeputeerde Klaas Kielstra werd geopend. Het centrum biedt een totaalbeleving over de geschiedenis en toekomst van de Afsluitdijk en de Waddenzee en biedt goede horecavoorzieningen met een terras aan het water. In het centrum kunnen bezoekers de ontwikkeling van de grootschalige dijkverbetering op de voet volgen via dronebeelden, animaties, modellen en foto’s. Tijdens de aanlegperiode zal Levvel ook bootexcursies organiseren vanuit het Afsluitdijk Wadden Center om geïnteresseerden inzicht te geven in de productie en plaatsing van de Levvel-blocs.
Planning
De werkzaamheden aan de Afsluitdijk starten naar verwachting eind 2018 en duren tot eind 2022. Doordat Levvel de werkzaamheden zoveel mogelijk zal uitvoeren vanaf het water, wordt de hinder voor weggebruikers aanzienlijk beperkt. Na de afronding van de werkzaamheden blijft Levvel voor 25 jaar verantwoordelijk voor het onderhoud.
De Afsluitdijk
De Afsluitdijk is een waterbouwkundig toonbeeld. Voltooid in 1932, beschermt de 32 kilometer lange waterkering (de langste dam van Europa) Nederland al bijna 90 jaar tegen overstromingen. Een uniek en indrukwekkend werk van de Nederlandse ingenieur Cornelis Lely.
Rijkswaterstaat
Rijkswaterstaat is de uitvoeringsorganisatie van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en werkt dagelijks aan een veilig, leefbaar en bereikbaar Nederland.
Levvel
Levvel is een consortium gevormd door Van Oord (in samenwerking met Aberdeen Standard Investments en APG Group), BAM (in samenwerking met PGGM) en Rebel.. De naam Levvel is gebaseerd op ‘Lely’s Erfgoed Veiliggesteld’ in palindroom. Daarnaast verwijst de naam naar het peilbeheer van het IJsselmeer en het keren van hoog water, twee belangrijke functies van de Afsluitdijk.