Startschot bouw nieuwe gevangenis

Servais Verherstraeten: ‘De gevangenis met 300 plaatsen zal begin 2014 beschikbaar zijn. De Regie der Gebouwen treedt op als bouwheer en zal gedurende 25 jaar een beschikbaarheidvergoeding betalen aan het DBFM-consortium. Daarna neemt zij de gevangenis kosteloos over van het consortium.’

In uitvoering van het Masterplan 2008-2012-2016 voor een gevangenisinfrastructuur in humane omstandigheden worden vier nieuwe gevangenissen voorzien (Dendermonde, Beveren, Marche-en-Famenne en Leuze-en-Hainaut). In Marche-en-Famenne zijn de werken in oktober 2011 gestart, vandaag wordt de eerste steen gelegd van de gevangenis in Beveren en van zodra de vergunningen in orde zijn wordt het startschot gegeven voor de nieuwe gevangenis in Leuze-en-Hainaut en Dendermonde. Begin 2013 wordt ook beslist welke privé-partner de nieuwe super-gevangenis in Haren bij Brussel zal mogen bouwen.

Deze nieuwe gevangenissen worden gebouwd via een Publiek-Private Samenwerking, een DBFM-overeenkomst (Design – Build – Finance – Maintain), waarbij zowel het ontwerp, de bouw, de financiering en het onderhoud worden uitbesteed aan een privé-partner.

De Regie der Gebouwen treedt op als bouwheer; de privé-partner staat in voor de bouwkost (inclusief BTW) en de financiering van het project.

Het DBFM-team voor de nieuwe gevangenis in Beveren bestaat onder andere uit:

• BAM PPP België NV via de SPC Poort van Beveren NV
• Belfius Bank NV/SA – KBC NV – ABN AMRO (financiering)
• Stéphane Beel Architecten BVBA, M.&J.M. Jaspers – J.Eyers en Partners, Archivolt Architecten, landschapsarchitect Lodewijk Baljon (architectuur)
• VK Engineering en Halmos Adviseurs (studie)
• Algemene Aannemer THV Interbuild NV en Galère SA(bouw)
• Eurest en Cegelec (facilitaire dienstverlening en onderhoud)
• De nieuwe gevangenis wordt gebouwd aan de E17 in Beveren op een terrein van 12 ha, 14 a, 21 ca. De site is goed bereikbaar. De hoofdontsluiting vanaf de E17 naar het gebied verloopt via de Krijgsbaan (N419) en de Nieuwlandstraat, de ontsluiting naar de E17 toe verloopt via de Schaarbeekstraat naar de Krijgsbaan en via het afrittencomplex op de E17.

Servais Verherstraeten: ‘Het administratieve luik van dit dossier, meer bepaald het verkrijgen van de nodige vergunningen was niet eenvoudig. Ik ben dan ook blij dat de vergunningen afgeleverd zijn zodat we vandaag de eerste steen kunnen leggen. Deze nieuwe gevangenis is namelijk essentieel om het probleem van de overbevolking in onze gevangenissen efficiënt aan te pakken.’

Mens en milieu staan centraal voor de ontwikkeling en de exploitatie van de gevangenis. De gevangenis zal energiezuinig zijn, waarbij wordt gestreefd naar energieneutraliteit en waar het comfort van de gebruikers wordt gegarandeerd. De gevangenis ziet er uit als één geheel waarbij de gescheiden functies duidelijk herkenbaar zijn. Zo zal de gebruiker zich gemakkelijk kunnen oriënteren en wordt het gemeenschapsgevoel gestimuleerd. De gevangenis is compact, transparant en wordt op een harmonieuze wijze ingepland in de bestaande omgeving.

Het gevangeniscomplex bestaat uit vier afzonderlijke bouwdelen:

• het inkomgebouw;
• het dienstengebouw (administratie, een sportzaal, een bezoekersgedeelte, onthaal gedetineerden, afdeling beperkte detentie, zittingzalen, een nationaal transfertcomplex);
• het cellulair gedeelte (4 cellenvleugels rond een centrale toezichtskern of panopticum, 2 gesloten wandelingen, 4 binnentuinen);
• het logistiek- of werkgebouw (werkplaatsen).

Deze vier gebouwen zijn met elkaar verbonden via transitiegebouwen of gangen; zij bevatten maximaal glas met een strook van glazen lamellen zodat buitenlucht en geluiden in de ruimte kunnen binnenkomen.

De buitenperimeter (muur van zes meter hoog) varieert in functie van het landschap en wordt ruwer afgewerkt dan de gladde binnengevels van de gebouwen. Rond de gevangenis wordt een watergracht aangelegd en een ruime groenzone (bomen en struiken) voorzien die als visuele en akoestische buffer dienen voor de omwonenden.

De parking wordt ook omgeven door een groot watervlak.

Het cellulair gebouw bevindt zich centraal tussen het logistiek gebouw en het dienstengebouw. In tegenstelling tot een traditioneel stervormig ‘vingermodel’ werd voor het cellulair gebouw gekozen voor een kruismodel, zodat tussen de vleugels meer ruimte ontstaat. De cellenvleugels bestaan uit open galerijen en dankzij de dakhelling van 30 procent zal er veel meer licht in de cellenvleugels kunnen penetreren.

De vleugels van het cellulair gedeelte zijn opengetrokken aan de zijde van het panopticum (de centrale toezichtskern) waardoor het fysische zicht en perspectief op de celdeuren vergroot. De cellenvleugels worden met stalen kozijnen met doorbraakwerend en brandvertragend glas afgescheiden van het panoptisch centrum. Hierdoor worden de cellenvleugels wat het gebruik en de akoestiek betreft van elkaar gescheiden gehouden. Dit versterkt in hoge mate het veiligheidsgevoel.

Alle cellen worden voorzien van sanitair. Bij de inrichting van de cellen wordt vooral de aandacht gelegd op overzichtelijkheid, veiligheid en een goede ruimtelijke belevingskwaliteit.

De twee gesloten wandelingen worden voorzien van bomen en groen en worden overspannen met een beveiligingsgaas (helikopter- en touwladderbeveiliging). Daarnaast worden ook 4 binnentuinen aangelegd met een seizoensaangepaste beplanting (lente, zomer, herfst, winter).

Alle gebouwen zijn integraal toegankelijk en aangepast voor andersvaliden (parking, cellen, sanitair, ribbeltegels voor slechtzienden in het bezoekersgebouw, enz.).

Het is van groot belang om een aangenaam werkklimaat te scheppen voor het personeel dat in de gevangenis werkt. Zo is uitgebreid aandacht besteed aan het gebruikscomfort van de installaties en de ergonomie van de gevangenis.

Er zal hernieuwbare energie worden opgewekt met fotovoltaïsche zonnecellen op het dak en een warmtekrachtkoppeling. De warmtekrachtkoppeling staat in voor de aanmaak van sanitair warm water en zal tezelfdertijd elektriciteit produceren. De energievraag wordt op een efficiënte manier ingevuld dankzij het gebruik van lage temperatuursverwarming, energie-efficiënte lichtarmaturen, een goede isolatie van de installatieleidingen, condenserende ketels, …  Het verbruik van water wordt zoveel mogelijk beperkt, het hemelwater wordt gerecupereerd en hergebruikt en het complex krijgt zijn eigen biologische waterzuiveringsinstallatie.  Zowel tijdens de bouwwerken als tijdens de exploitatie van de gevangenis wordt een duurzaam afvalbeleid gevoerd.

Technische fiche

Bouwheer: Regie der Gebouwen

Eindgebruiker: FOD Justitie

DBFM-consortium: BAM PPP

Ter beschikkingstermijn: 25 jaar (daarna neemt de federale staat kosteloos de gevangenis over)

Oppervlakte site: 12 ha, 14 a, 21 ca

Oppervlakte gevangenis (bruto): +/- 29.000 m²

Capaciteit: 300 plaatsen

Duur der werken: 2012 - 2014

Beschikbaarheidsvergoeding vanaf 2014: 13,7 miljoen euro/jaar